Aptomat (CB)

1.Khái niệm Aptomat

Aptomat (Circuit Breaker) thiết bị đóng cắt tự động hay còn gọi là cầu dao tự động( người Việt hay gọi là Át)

Aptomat có vai trò rất quan trọng trong hệ thống điện, nhiệm vụ chính của Aptomat là bảo vệ mạch điện, ngăn các trường hợp quá tải, ngắn mạch, sụt áp, truyền công suất ngược, chống giật, chống rò, bảo vệ theo từ nhiệt.

2. Chọn Aptomat phải thoả mãn ba yêu cầu sau.

• Chế độ làm việc ở định mức của CB thải là chế độ làm việc dài hạn, nghĩa là trị số dòng điện định mức chạy qua CB lâu tuỳ ý. Mặt khác, mạch dòng điện của CB phải chịu được dòng điện lớn (khi có ngắn mạch) lúc các tiếp điểm của nó đã đóng hay đang đóng.
• CB phải ngắt được trị số dòng điện ngắn mạch lớn, có thể vài chục KA. Sau khi ngắt dòng điện ngắn mạch, CB đảm bảo vẫn làm việc tốt ở trị số dòng điện định mức.
• Để nâng cao tính ổn định nhiệt và điện động của các thiết bị điện, hạn chế sự phá hoại do dòng điện ngắn mạch gây ra, CB phải có thời gian cắt bé. Muốn vậy thường phải kết hợp lực thao tác cơ học với thiết bị dập hồ quang bên trong CB.

Việc lựa chọn Aptomat chủ yếu dựa vào:

• Dòng điện tính toán đi trong mạch.
• Dòng điện quá tải.
• CB thao tác phải có tính chọn lọc.

Tuỳ theo công dụng bảo vệ, người ta chia Aptomat ra các loại: CB cực đại theo dòng điện, CB cực tiểu theo điện áp. CB dòng điện ngược …

• Aptomat bảo vệ quá dòng (ngắn mạch hoặc quá tải)
• Aptomat bảo vệ quá điện áp.
• Aptomat bảo vệ kém áp.
• Aptomat bảo vệ chống dật (Aptomát vi sai)
• Aptomat bảo vệ vạn năng

Ngoài ra lựa chọn Aptomat còn phải căn cứ vào đặc tính làm việc của phụ tải là CB không được phép cắt khi có quá tải ngắn hạn thường xảy ra trong điều kiện làm viêc bình thường như dòng điện khởi động, dòng điện đỉnh trong phụ tải công nghệ.

IB  < In  < IZ và ISCB > ISC

(Trong đó: IB là dòng điện tải lớn nhất;  In là dòng điện định mức của MCB, MCCB; Iz là dòng điện cho phép lớn nhất của dây dẫn điện (được cho bởi nhà sản xuất); ISCB là dòng điện lớn nhất mà MCB, MCCB có thể cắt;  Isc là dòng điện ngắn mạch).

3. Cấu tạo của Aptomat

‘- Thiết bị đóng cắt này có cấu tạo gồm có: Tiếp điểm, hộp dập hồ quang, truyền động cắt và móc bảo vệ Aptomat.

+ Tiếp điểm là Át có hai cấp tiếp điểm gồm: Tiếp điểm chính (dẫn điện) và hồ quang hoặc có thể là ba cấp tiếp điểm: Tiếp điểm chính, phụ và hồ quang (tiếp điểm phụ được dùng để tránh hồ quang cháy lan đến tiếp điểm chính).. Khi đóng mạch thì lần lượt là tiếp điểm hồ quang —>tiếp điểm phụ —-> Tiếp điểm chính. Ngược lại thì cắt mạch.

+ Hộp dập hồ quang điện: Trong buông dập hồ quang có tấm thép xếp thành lưới ngăn để dập tắt hồ quang theo 2 kiểu nửa kín hoặc kiểu hở

+ Truyền động cắt của át: thực hiện với các dòng Át định mức thấp hơn 600A, dùng tay phu làm đòn bẩy tăng lực lên tay chính. Đối với điều khiển cơ điện thì dùng với cấp dòng lên đên 1000A…..

+ Móc bảo vệ Át: móc chịu trách nhiệm để bảo vệ quá dòng (Rơle Nhiệt)  hoăc sụt áp

4. Sự khác nhau giữa CẦU CHÌ và APTOMAT

5.Phân loại

a/ Phân loại Aptomat theo chức năng

• Loại 1: CB thường (bảo vệ quá tải, ngắn mạch): MCB, MCCB
• Loại 2; CB chống rò: RCCB, RCBO aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng tép, ELCB  aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng khối).

b/ Phân loại theo số pha / số cực:

•  Aptomat loại 1P; 1P+N; 2P; 2P+N; 3P; 3P+N; 4P 

c/ Phân loại theo dòng cắt ngắn mạch:

• Dòng cắt thấp: thường dùng trong dân dụng. Ví dụ MCCB NF125-CV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 10kA.
• Dòng cắt cao: thường dùng trong công nghiệp và các ứng dụng đặc biệt. Ví dụ MCCB NF125-HV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 50kA.
• Dòng cắt tiêu chuẩn: thường dùng trong công nghiệp. Ví dụ MCCB NF125-SV 3P 100A của Mitsubishi có dòng cắt 30kA

d/ Phân loại theo khả năng chỉnh dòng:

• CB có dòng định mức không đổi.
• CB chỉnh dòng định mức.

6. Nguyên lý hoạt động của Aptomat

Khi đóng điện. Aptomat ở trạng thái đóng (On) lúc này tiếp điểm đóng lại, dòng điện định mức và điện áp sẽ đi qua aptomat

Khi mạch bị quá tải hay ngắn mạch, nam châm điện sẽ tạo ra từ trường đủ lớn hút làm khớp móc bụng ra lò xo dẫn tới tiếp điểm được mở ra, mạch bị ngắt

7. Nguyên nhân gây ra tình trạng aptomat bị nhảy

• Nguồn điện quá tải dẫn đến công suất cao dẫn đến dòng lớn
• Do bị ngắn mạch trên đường dây tải điện: cháy, chập pha
• Do đường dây bị rò rỉ ra ngoại
• Do át quá tuổi thọ hoặc tần số đóng mở nhiều
• Mua những nơi không uy tín, sản phẩm kém chất lượng.

8. Kinh nghiệm chọn mua CB

Bạn không biết cách chon aptomat thế nào cho phù hợp, sau đây tôi chia sẻ kinh nghiệm lựa chọn CB (Aptomat) tốt nhất.
Trước tiên, bạn cần biết mục đích sử dụng thiết bị vì không hiểu về chúng thì lựa chọn rất khó. Có thể bạn mua cho công ty của mình khi thiết bị hư hỏng thay thế cho cái cũ chẳng hạn, Nếu bạn biết được hình ảnh chúng ra sao rồi nhưng cần nắm về thông số kỹ thuật như công suất hoạt động, kiểu dáng, dòng định mức, chất liệu thì lúc mua tư vấn bên mua họ sẽ lựa chọn giúp bạn
Thứ 2 bạn tham khảo giá thị trường để tìm nơi uy tín, chất lượng đáp ứng nhu cầu của mình và hợp túi tiền của mình không, chính sách bảo hành và những ưu đài đi kèm. Điều đó giúp bạn yên tâm.

9. Một số sản phẩm về CB hiện đang có trên thị trường hiện nay

a/MCB Mitsubishi: (CB dạng tép)

b/ MCCB Mitsubishi: (CB dạng khối)

c/MCB LS:(CB dạng tép)

d/MCCB LS:(CB dạng khối)

e/AMCB Schneider:(CB dạng tép)

 f/MCB Chint (CB dạng tép)

g/MCCB Chint:(CB dạng khối)

h/Hãng Panasonic

Website: vhb.vn

THÔNG TIN LIÊN HỆ